การสร้างแบบสอบถามประเมิน 360 องศาที่ดีนั้นเป็นขั้นตอนสำคัญที่ส่งผลต่อความสำเร็จของการประเมินทั้งหมด เพื่อให้ได้ข้อมูลที่เป็นประโยชน์และนำไปใช้ในการพัฒนาได้อย่างมีประสิทธิภาพ ขอแนะนำวิธีการดังต่อไปนี้
1. กำหนดวัตถุประสงค์ให้ชัดเจน
- ต้องการประเมินอะไร กำหนดให้ชัดเจนว่าต้องการประเมินพฤติกรรม ทักษะ หรือคุณสมบัติใดบ้าง เช่น ความสามารถในการทำงานเป็นทีม ทักษะการสื่อสาร ความคิดริเริ่ม
- กลุ่มเป้าหมาย กำหนดกลุ่มเป้าหมายที่ต้องการประเมิน เช่น ผู้จัดการ พนักงานทั่วไป หรือพนักงานระดับปฏิบัติการ
2. เลือกมิติที่ต้องการประเมิน
- เลือกมิติที่สอดคล้องกับวัตถุประสงค์ เช่น ความสามารถในการทำงาน, ความสัมพันธ์กับผู้อื่น, ผลลัพธ์ของงาน, พฤติกรรมที่แสดงออก
- พิจารณามิติที่สอดคล้องกับตำแหน่งงาน แต่ละตำแหน่งงานจะมีมิติที่สำคัญแตกต่างกันไป
3. ออกแบบคำถาม
- ใช้ภาษาที่เข้าใจง่าย หลีกเลี่ยงคำศัพท์ที่ซับซ้อนหรือเทคนิคเกินไป
- คำถามต้องชัดเจน ไม่คลุมเครือและสามารถตีความได้เพียงทางเดียว
- ใช้มาตราส่วนการให้คะแนน เช่น มาตราส่วนไลเคิร์ต (Likert scale) เพื่อให้ผู้ตอบสามารถประเมินได้ง่าย
- มีทั้งคำถามเปิดและคำถามปิด: คำถามเปิดช่วยให้ผู้ตอบได้แสดงความคิดเห็นอย่างอิสระ ขณะที่คำถามปิดช่วยให้ได้ข้อมูลเชิงปริมาณ
- หลีกเลี่ยงคำถามนำ คำถามที่บ่งบอกถึงคำตอบที่ต้องการ
ตัวอย่างคำถาม
- คำถามปิด บุคคลนี้มีความสามารถในการทำงานเป็นทีมในระดับใด (มากที่สุด, มาก, ปานกลาง, น้อย, น้อยที่สุด)
- คำถามเปิด อะไรคือสิ่งที่บุคคลนี้ทำได้ดีที่สุดในทีม
4. เลือกกลุ่มผู้ประเมิน
- ผู้บังคับบัญชา ประเมินผลงานโดยรวมและศักยภาพ
- เพื่อนร่วมงาน ประเมินการทำงานร่วมกัน ทักษะในการสื่อสาร
- ผู้ใต้บังคับบัญชา ประเมินทักษะในการเป็นผู้นำ การให้คำแนะนำ
- ลูกค้า ประเมินคุณภาพในการให้บริการ ความพึงพอใจ
5. รักษาความเป็นส่วนตัว
- รับรองความเป็นส่วนตัว บอกผู้ตอบว่าข้อมูลที่ได้รับจะถูกเก็บเป็นความลับ
- ไม่เปิดเผยชื่อ ผู้ตอบสามารถตอบแบบสอบถามโดยไม่ต้องระบุชื่อ
6. วิเคราะห์ผล
- วิเคราะห์ข้อมูลเชิงปริมาณ หาค่าเฉลี่ย ค่าเบี่ยงเบนมาตรฐาน
- วิเคราะห์ข้อมูลเชิงคุณภาพ สังเกตแนวโน้มและรูปแบบที่เกิดขึ้น
7. ให้ Feedback
- นำเสนอผลการประเมิน ให้ผู้ถูกประเมินทราบผลการประเมินอย่างเป็นส่วนตัว
- ร่วมกันวางแผนพัฒนา หาแนวทางในการพัฒนาตนเองร่วมกัน
8. สร้างระบบการตอบกลับที่สะดวก
- ให้ผู้ตอบสามารถเข้าถึงแบบสอบถามได้ง่าย และสร้างระบบตอบกลับที่ไม่ยุ่งยาก
9. ประมวลผลและวิเคราะห์ข้อมูล
- วางแผนในการประมวลผลและวิเคราะห์ข้อมูลเพื่อให้ได้ข้อมูลที่มีคุณค่าและสามารถนำไปใช้ได้จริง
10. ส่งข้อเสนอแนะแก่ผู้ตอบ
- หลังจากการประเมิน ควรมีการส่งข้อเสนอแนะแก่ผู้ตอบเกี่ยวกับการใช้ข้อมูลที่ได้ เพื่อส่งเสริมการเรียนรู้และการพัฒนาในอนาคต
ข้อควรระวัง
- หลีกเลี่ยงอคติ ทั้งผู้ตอบและผู้วิเคราะห์ควรหลีกเลี่ยงอคติส่วนตัว
- ปรับปรุงแบบสอบถาม หลังจากการประเมินครั้งแรก ควรมีการปรับปรุงแบบสอบถามให้ดีขึ้น
